Χλωρίδα-Πανίδα (Φυτά -Ζώα) Ο πλάτανος
Ο Πλάτανος
Στο χωριό λέγεται από πολύ παλιά ότι φυτεύτηκε από τον Καραμίτσιο (Τσιάρα Δημήτριο) όταν ήταν Πρόεδρος του χωριού το 1924. Κατ άλλους φυτευτηκε από τον Νταταγκούμα Δημήτριο που έκανε Πρόεδρος στο χωριό. Επίσης, στο χωριό λέγονταν ότι το φυτό το έφεραν οι χωριανοί που δούλευαν στην κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Καλαμπάκα-Κοζάνη. Σε εργασία των μαθητών του Γυμνασίου Γρεβενών αναφέρεται ότι οι εργασίες στη γραμμή αυτή άρχισαν το 1926. Αυτό σημαίνει ότι τότε οι χωριανοί που δούλευαν εκεί θα έφεραν το φυτό. Έτσι, το πιο πιθανό είναι τον πλάτανο να τον έφεραν οι χωριανοί από εκεί που δούλευαν στη σιδηροδρομική γραμμή και ο Πρόεδρος Καραμήτσιος με αυτούς να τον φύτεψαν. Μάλιστα, πρέπει να έφεραν και να φύτεψαν δύο φυτά γιατί και ο κορμός δείχνει ένωμα δύο φυτών αλλά, και τα φύλλα της μιας πλευράς διαφέρουν από εκείνα της άλλης (προς το σπίτι του Ν. Τζιάλλα). Το χωριό χάρι σε εκείνους τους χωριανούς έχει σήμερα έναν πανέμορφο και εντυπωσιακό πλάτανο, τον ζηλεύουν στα γειτονικά χωριά, τον θαυμάζουν οι επισκέπτες στο χωριό και τον απολαμβάνουμε εμείς οι χωριανοί κάθε μέρα. Αξίζει σε εκείνους τους χωριανούς μας έστω και τώρα μια αναγνώριση για αυτό που έκαμαν
Φυτά
Η δεντρώδης φυσική βλάστηση στην έκταση που ανήκει στο χωριό κυριαρχείται από την βελανιδιά πέρα από το ποτάμι και από το χωριό μέχρι το Λόγγο όπου μαζί με τη βελανιδιά συνυπάρχουν πεύκα και έλατα, τίζα (Ίταμος-Taxus bacata) αγριοκαστανιά (Αϊ-Λιά, Λιάκου κάμπου), κράταιγος (Crataegus spp.), αγριοφουντουκιές (Corylus spp.λευτοκαριές), αγριοτραναφυλλιά, όχι οξυά. Στα υγρά μέρη υπάρχουν πλατάνια (Platanus oprientalis), λεύκες (Populus spp.) και κυρίως ιτιές (Salix spp.). Επίσης υπάρχουν κρανιές-Cornus (βέργες για τους κτηνοτρόφους), φλαμουριές (Tilia spp.), θραψί από το οποίο οι χωριανοί κόβουν βέργες για πασσάλους στα φασόλια, αγριοαχλαδιές (γκορτσιές, δύο είδη διαφέρουν στο φύλλο και καρπό), αγριοκορομηλιές, αγριομηλιές, νεραντζιές (Ostrya spp.), σφενδάμια (Acer spp.), ξεροπλάτανοι, γαύρος (Carpinus spp.), σουρβιές (Sorbu sspp.) Τα είδη της βελανιδιάς είναι το ημεράδι (Quercus pubescens), το τσερόκι (Quercus macedonica), ο τσέρος (Quercus cerris) και το πλιατσκάδι ( Quercus conferta). Οι βελανιδιές είναι άφθονες και σε θαμνοειδή μορφή (τα κόπατσια από όπου και η ονομασία Κοπατσιαραίοι, Κοπατσιάρικα χωριά) και σε μορφή δέντρων. Τα κόπατσια παλιά κόβονταν από τις γυναίκες και άνδρες και σε δεμάτια τα φορτώνονταν στην πλάτη οι γυναίκες ή στα ζώα και τα έφερναν στο χωριό για κάψιμο στη φωτιά ή στο φούρνο. Κάθε χρόνο τον Ιούλιο όσοι γεωργοί είχαν ζώα και οι κτηνοτρόφοι που ξεχειμώνιαζαν στο χωριό «έβαζαν κλαδί» κάνοντας κλαδαριές (βλέπε Έθιμα χωριού-Κλαδαριές). Τα βαλανίδια όπως τα λένε οι χωριανοί (όχι βελανίδια) παλιά μαζεύονταν και χρησίμευαν ως τροφή για τα ζώα, ιδίως το χοιροσφάι. Σήμερα αποτελούν καλή τροφή για τα γιδοπρόβατα και οι κτηνοτρόφοι είναι ευχαριστημένοι τις χρονιές που έχει πολύ βαλάνι. Το πεύκο είναι το μαύρο (Pinus nigra) και το έλατο το Abies Borisii Regis. Σε αρκετά πεύκα υπάρχει ο οξιός (Viscum album) που λέγεται πευκίσιος και έως τη δεκαετία του 1960 οι γεωργοί του χωριού το χειμώνα μάζευαν αυτόν τον οξιό ως πολύ θρεπτικό για τα βοοειδή. Οξιος (Loranthus europaeus) υπάρχει και σε αρκετές βελανιδιές και λέγεται από τους χωριανούς δεντρίσιος, είναι φυλλοβόλος, ενώ ο πευκίσιος είναι αείφυλλος και αποτελεί και αυτός πολύ καλή τροφή για ζώα Χαρακτηριστική είναι επίσης και η παρουσία του κοινού κέδρου (Juniperus communis) και λιγοστά άτομα ήμερου κέδρου (Juniperus foetidissima, excelsa).Τα κέδρα χρησιμοποιούνται από τους χωριανούς ως πάσσαλοι σε περιφράξεις και στήριξη καλλιεργειών (π.χ. φασόλια). Τις Απόκριες ο φανός στην Πλατεία γίνεται μέχρι σήμερα με κέδρα.
Καλλιεργούμενα δέντρα είναι αχλαδιές, μηλιές, αμυγδαλιές, δαμασκηνιές, κερασιές, καρυδιές, κυδωνιές.
Η ποώδης φυσική βλάστηση είναι σχετικά πλούσια. Στον Αϊ Λιά υπάρχει τσάι του βουνού (Sideritis spp.), πυξάρι (Buxus sempervirens) με κίτρινο πολύ σκληρό ξύλο για κλούτσες και κουτάλια ξύλινα, κατσαρέτα (Lilium calchidonicum ή albanicum), κ.α. Τόσο σε ξέφωτα στο δάσος όσο και βοσκοτόπια και χωράφια υπάρχει φτέρη (Pteridium aquilinum), σκάρφη (Helleborus cyclophyllus), αγριοφράουλες, πασχαλιές (Primula spp.), αμάραντος (), αγρωστώδη είδη-σαντίνα κατά τους χωριανούς, κρόκοι –γκάζντα κατά του χωριανούς (Crocus velouchensis) βγαίνουν μέσα από το χιόνι, κολχικό βγαίνει το φθινόπωρο, κυκλάμινο (Cyclamen hederifolium) το φθινόπωρο, τσουκνίδες (μάζευαν κάθε άνοιξη οι γυναίκες, τις στέγνωναν και αργότερα έκαναν φαγητό και πίτες) , λάπατα (τα μάζευαν κάθε άνοιξη οι γυναίκες, τα στέγνωναν και αργότερα έκαναν φαγητό και πίτες), σαλέπι
Μανιτάρια
Υπάρχουν περισσότερα από 10 είδη. Ζαρκαδήσιο, Βασιλικά, Καλογράκια, Κοκκινούσκες, Πρόβειο, Πόπορδας, Ζουρλομάνταρα (δηλητηριώδη).
Ζώα
Μέχρι τη δεκαετία του 1960 στην περιοχή του χωριού από τα μεγάλα ζώα υπήρχαν αρκούδες, αγριογούρουνα, ζαρκάδια, λύκοι, αλεπούδες, κουνάβια και βρωμοκούναβα, βερβερίτσες (σκίουροι), ασβοί, αγριόγατες, βίδρες (ενυδρίς), λαγοί, χελώνες, βατράχια. Σήμερα δεν υπάρχουν οι αγριόγατες και οι βίδρες. Αγριόγατα εμφανίστηκε πάλι ίσως από το 2015
Από τα πουλιά υπήρχαν ορεινή πέρδικα, πεδινή πέρδικα, μπεκάτσες, γεράκια, σταυραετοί, και ένα ζευγάρι μπατζοτέρας στην Καρακόπετρα στα Ζνάρια-εμφανίστηκαν πάλι μετά από το 1995 στο Στόμοι, λελέκι ένα μόνο πουλί στη Λιαπόϊ, αηδόνια, σπουργίτια, χελιδόνια, πετροχελίδονα, κοράκια, καρακάξες, κουρούνες, σουσουράδα, τσουτσουλιάνος-κατσουλιέρης, μελισσάκος (τρυποκάρυδος), μελισσοφάγος, μαυροπούλια, γκιώνηδες, κούκοι, κοκουβάγιες, μπούφος (αγριοπέτεινος), τσαλαπετεινός (πούπος), δρυκολάπτες (τσιοκλατάρα), δεκαοχτούρες, αγριοπερίστερα (Στόμιο), φάσες, κίσσες. κοτσίφια, κιρκινέκια, τριγώνια, νυχτερίδες. Παλιά υπήρχαν και γύπες (όρνια).
Από τα ερπετά φίδια (και οχιές), νερόφιδα, σαύρες (γκουστερίτσες κατά τους χωριανούς)
Στο δάσος υπάρχουν και άγρια μελίσσια.
Συμπληρώνεται-Διορθώνεται
Φωτογραφίες
